:: مقدمه

با آگاهي از اهميت كشت و زرع و توجه به اين مطلب كه بخش كشاورزي حدود 27% از توليد ناخالص ملي و 80% از محصولات اساسي مورد نياز كشور را توليد كرده و در صادرات غير نفتي نيز سهمي معادل 40% دارا مي‌باشد، در مي يابيم كه بخش كشاورزي در هر كشوري مي‌تواند نقش بسيار مهمي را در توليد ناخالص ملي آن كشور ايفا كند. اين امر نيز از طريق توليد محصولات كشاورزي، مصرف در داخل و صادرات به ساير كشورها و ايجاد زمينه هاي اشتغال زايي امكانپذپر است. پس حفظ و توسعه اين بخش بايد در سر لوحه اهدافمان قرار گيرد.

رشد سريع اين بخش علاوه بر دارا بودن اهميت در بهبود كيفيت زندگي 40%  از مردم جهان كه از راه كشاورزي امرار معاش مي‌كنند، براي تضمين عرضه كافي مواد غذايي تمام ملل جهان كه جمعيت آنها با سرعت زيادي در حال رشد است، ضروري است.

خوب است بدانيم ترويج و آموزش كشاورزي، اهرم عمران روستايي و بازوي قوي توسعه كشاورزي است كه اين دو نيز خود بخشي از عمران ملي محسوب مي‌شوند و بدون توسعه كشاورزي، عمران ملي يا امكانپذير نبوده و يا لااقل در كشورهاي جهان سوم با دشواري همراه است. لذا آموزش و ترويج كشاورزي از ضروريات است چون موجب تسهيل پذيرش تكنولوژي مناسب و روشهاي جديد كشت و كار توسط كشاورزان و روستاييان شده و باعث مي‌شود كه آنها سطح توليدات خود را افزايش دهند.

پرورش قارچ خوراكي يكي از اين تكنولوژي هاست كه توسط ترويج و توسعه آن مي‌توان گام مؤثري در تأمين مواد غذايي، ايجاد اشتغال جنبي مناسب و افزايش سطح درآمد كشاورزان برداشت. البته اين تكنولوژي جوان در شهرهاي بزرگ ايران با تأسيس كشت و صنعت هاي توليد قارچ بخصوص در اطراف تهران و با توجه به مناسب بودن شرايط جوي در اكثر نقاط ايران، در كشور ما در حال توسعه زيادي است. در استان هاي خراسان، كرمان، چهار محال و بختياري، كرمانشاه، خوزستان، مازندران، اصفهان و يزد نيز مراكز كشت قارچ موجودند.

از لحاظ توليد قارچ در سطح جهان نيز چين با توليد ساليانه 2245800 تن، فرانسه با 232000 تن، هلند با 165350 تن، ايتاليا با 102000 تن، ژاپن با 336430 تن، انگلستان با 118000 تن، آمريكا با 344717 تن، كشورهاي عمده توليد كننده جهان مي باشند و كلاً در جهان سالانه 4264286 تن توليد قارچ داريم.

تقسيم بندي قارچها از نظر نوع دريافت مواد غذايي

الف – تجزيه كننده اوليه: قارچهايي كه قادر باشند مواد اوليه را خود تجزيه كنند و مواد غذايي خود را بدست آورند.

ب – تجزيه كننده ثانويه: قارچهايي كه محتاج به يك سري ميكروارگانيزمهايي هستند تا محيط كشت را تجزيه كنند تا قارچ بتواند روي محيط كشت تجزيه شده رشد كند.

تقسيم بندي قارچها از لحاظ نوع زندگي

الف –انگل: قارچهايي كه روي موجودات زنده ديگر زندگي مي كنند و غذاي خود را بدست مي‌آورند.

ب – همزيستي: برخي از قارچها بصورت همزيست با ريشه گياهان هستند كه به اين قارچها ميكوريزا مي‌گويند.

ج – ساپروفيت (گندروي): قارچهايي كه روي محيطهاي مرده رشد مي‌كنند.

 :: تاريخچه استفاده از قارچ خوراكي

قارچها موجوداتي هستند كه از ادوار قديم با انسان بوده اند. سوابق فسيلي آنها به دوران پر كامبرين و دونين بر مي‌گردد. تاريخ مصرف قارچ هاي خوراكي بعنوان غذا و دارو به زماني بسيار دور برمي‌گردد و حتي انسان هاي نخستين از خواص ويژه قارچ ها اطلاع داشتند. آزتك ها از قارچها بعنوان مواد توهم زا در فالگيري استفاده مي‌كردند و قارچ را گوشت خدا God's flesh مي‌ناميدند. نوشابه مستي‌آور سوما نيز چيزي جز عصاره آمانيتا موسکاریای سمي نبوده كه از گروه قارچ هاي كلاهكدار است. در كتب پزشكي هند باستان، سامهيتا قارچ ها را به سه دسته خوراكي، سمي و دارويي تقسيم كرده اند. يك نوع قارچ كوچك بنام پسيلوسيپ مورد استفاده سرخپوستان آمريكا بوده كه براي ازدياد بينايي استفاده مي‌شده. وايكينگها در شمال اروپا قارچ نيمه سمي و گيج كننده مي‌خوردند و حالتي شبيه نيمه مستي به آنها دست مي‌داد.

پرورش قارچهاي خوراكي حدوداً به 20 قرن پيش در ژاپن و چين بر مي‌گردد. كاشت قارچ در گلخانه اولين بار در سوئد در سال 1754 ميلادي ابداع شد.